Kendinin Farkında Olmak

Gürcan Banger

1902-1987 yılları arasında yaşamış olan ABD’li klinik psikoloji uzmanı Carl Rogers, şöyle der: “En ilginç ikilem, kendimi olduğum kişi olarak kabul ettikten sonra değişebilmemdir.” Rogers’ın bu sözleri için benim bir kişisel farkındalık anlamına gelir. Kendini avucunun içine alıp algılamayı anlarım bu sözlerden. Gerçekten insan, kendisiyle ilgili gerçekleri tanımadan kendisini değiştirebilecek zorlu bir sürece adım atamaz. Kendini değiştirebilme süreci, ancak kendinle ilgili farkındalığın ve kabullerin ardından başlar. O an insan, sanki hem geçmişi hem de kurgulanmamış geleceği aynı noktada yakalar.

Her birimizi farklı kılan değerler, değerlerimiz var. Her birimizde bir başka insanda bulunmayan ya da daha az bulunan önemli nitelikler var. Her birey, farklı olmanın bir örneğini oluşturuyor. Acaba biz, bizi farklı kılan bu nitelik ve değerlerin yeterince farkında mıyız? Acaba kendimizin farkında mıyız?

Bir prenses tarafından öpülünce prense dönüşen kurbağa masalını bilirsiniz. O lanetlenmiş yaratık, bir yanıyla kurbağa diğer yanıyla bir prenstir. Kendimizi bu masalın kahramanına benzetirsek; acaba öncelikle hangi yönümüzün farkındayız? Çoğu zaman kendimize ne kadar kötü davrandığımızın, kendimize bazen adeta “kurbağa muamelesi” yaptığımızın ayırtında mıyız?

Prens ve kurbağa ikilemine benzer biçimde içimizde bir diğer ikili yön daha var. Bunlardan birisi içimizdeki ana-baba, diğer ise içimizdeki çocuk. Siyah ve beyaz gibi iki farklı uç…

İçimizdeki çocuk, bir insan olarak özgürlüğümüzün ifadesidir. İçimizdeki çocuk; bireysel yaratıcılığın, girişimciliğin, yenilikçiliğin, değişimin ve kendini aşmanın özüdür. İçimizdeki ana-baba ise denetimin ifade biçimidir. İçimizdeki ana-baba; kuralcılığın, yasakların, “elalem ne der”in, korkaklık, ürkeklik ve alışmışlıkların özü olarak ortaya çıkar.

İçimizdeki çocuk, kurbağa-prenses masalında olduğu gibi kendimizi prens veya prenses olarak hissetmemizi sağlar. İçimizdeki ana-baba ise çoğu zaman bizi bir kurbağa olduğumuza inandırmaya çalışır.

İçimizdeki çocuğu özgürce büyütmek veya içimizdeki ebeveynin onu baskısı altına almasına izin vermek bizim elimizdedir. Bir kurbağa olarak mı kalacağız, yoksa bir prens / prenses olarak mı yaşamayı seçeceğiz; bu, öncelikle kendi seçimimize bağlıdır.

Kendimizin ne olduğuna karar verip gerekli seçimi yapabilmek için, önce kendimizin farkında olmamız gerekir. İlk elde gerçeklerimizi kendimize itiraf edebilmeli; sonra dostlarımızın söylediği ama bizim dinlemede isteksiz davrandığımız sorunların ayırtına varmalıyız. Bunun tüme birden, insanın kendini yaşamın aynasında görmesi diyebiliriz.

Unutmamalıyız ki; yaşam bir düz aynadır. Ona nasıl bakarsanız; o da size abartmadan aynı şekilde cevap verir. Yaşama nasıl bakarsanız, o da size öyle görünür. Yaşama hiddetle bakan, aynada hiddet görür. Yaşama güler yüzle bakan, gülümseme görür.

Gerçekten sahip olduğumuz tek şey, kendi yaşamımızdır. Yaptığımız her iyileştirme, gelecek yaşamımıza koyduğumuz bir temel taşıdır. Yaptıklarımız veya yapmadıklarımız, öncelikle bizi, kendimizi ilgilendirir. Kendini değiştirmek ve geliştirmek için çaba harcamayanın kendi dışındaki dünyaya da bir katkısı olmaz.