Bencil Ruh Tamir Edilemiyor
Gürcan Banger
Bencillik, okul okumakla tedavi olan bir hastalık değil. Aklımda bu cümle dolaşırken Jane Austen’in 1914’te yazdığı “Mansfield Park” isimli romanında geçen bir başka cümle ile karşılaştım. “Bencillik affedilmelidir” diyor Austen ve ekliyor: “Çünkü hiç iyileşme ümidi yok.”
Sevgi
Hangisi diğerini çağrıştırıyor kestiremedim ama bencillik deyince aklıma sevgi kavramı da geliyor. İnsanın yaşamı boyunca aramaktan vazgeçmediği ihtiyaçlarından birisi sevgidir. Sevme ve sevilme, insanı temel ihtiyaçlarından farklılaştırarak dünyevi yaşamda ayrı bir yere koyuyor. İnsan, sevgi ile farklılaşıyor.
Sevgiyi bulmak ve sunmak için özel çaba sarf ediyor ve sevgi arayışında gayretli olmayı deniyoruz. Sevgiyi bulduğumuzu düşündüğümüzde ise ilginç bir yönelim geliştirip kendimizi yalnızlaştırıyoruz. Sevgi arayışında yeni ilişkiler arama çabasında olurken, bir duygusal ilişkiyi yakaladığımızda dıştan içe dönüyor ve kapanıyoruz.
Bazı durumlarda ise sevgi olarak kabul ettiğimiz olgu, ruhun derinliklerine gizlenmiş bencilliğin ve bununla bağlantılı günlük çıkarlara bağımlılaşmanın örnekleri olarak ortaya çıkıyor. Kendini beğeni olarak ifade eden çıkar sistemi zayıfladıkça var olduğu sanılan sevgi ilişkisi de silikleşiyor. Bunun en net örneklerinden birisi bencilliğin bağımlılık ve acizlikle eklemlendiği durumda ortaya çıkıyor.
Zenginleştiren Sevgi
Gerçek sevginin önemi, değeri ve anlamı konusunda hiçbirimizin kuşkusu olamaz. Ama sevginin yalnızlaştırıcı etkisini de kabul etmek kolay değil. Paylaştıkça büyüyen bir duygu olan sevginin bir bencillik aracı haline dönüşmesi karşımızda çözülmesi gereken bir problem olarak duruyor.
Sevgi, insanın yaşamını zenginleştirmelidir. Ama bir duygusal ilişki içine girdikten sonra kişinin çevresi ile olan paylaşımı daralıyorsa, bu durumda sevginin zenginleştirici katkısı yitiriliyor demektir. Eğer böyle bir durumun oluştuğunu hissediyorsanız ya da bir duygusal ilişkinin sizi sınırladığı konusunda uyarılar alıyorsanız, geçmişte aradığınızın gerçekte anlamda sevgi ya da aşk olduğundan kuşku duymaya başlamalısınız.
Bencillik Gizlenemez
19’uncu yüzyılın ünlü Alman düşünürü Schopenhauer (1788-1860) şöyle diyor: “Bencillik öyle bir dehşet yaratır ki, onu saklamak için nezaketi icat etmişizdir. Fakat bencillik, bütün perdeleri deler geçer ve her fırsatta kendini gösterir.” Gerçekten güneşin balçıkla sıvanamadığı gibi bencillik de gizlenemez. Ne kadar gizlenirse gizlensin; sonuçta rahat etmek için “sırtını birilerine dayama” özelliği ile açığa çıkar.
Bencillik genelde çıkar kaygısı ile eşdeğer tutulur. Pek çok durumda doğru olan bu kabul, aslında kendini akıllı, zeki, becerikli veya başarılı sanma gibi bir rızayı saklar. Dolayısıyla kendinizi, ne yaptığınızı, ne düşündüğünüzü ya da kendinizle ilgili her ne varsa onu en önemli, en öncelikli ya da en değerli buluyorsanız, sizde ‘ben arızası olması’ ihtimalini dikkate almalısınız. Muhtemelen kendinizi biteviye öne çıkarmaya çalışırken, nezaketin bile sizin kabalığınızı saklayamadığını kavrayamıyorsunuz demektir.
Bencil kişi, bencilliği ile aslında en çok sevdiğini söylediği kişiye zarar verir. Bencillik hastası olan birey, gerçekten en sevdiği kişiye zarar verir; bu kişi, en çok sevdiğini söylediği insan değil, fakat kendisidir. Bencil, her yerde yalnızdır.
