Değişimde Vizyoner Liderlik
Gürcan Banger
BİR
İşletmenin, işin kendisiyle ilgili değişen şartlarla birlikte örgütsel yapısının da değişime uğrayacağından söz etmiştim. Değişimin kalıcı ve sürdürülebilir olması için liderlik, en önemli değişim ajanlarından birisidir. Gene bu çerçevede, liderliğin vizyoner bir öz içermesi özel önem taşır.
Vizyon
Vizyon nedir? Vizyon ile en yakın ilişkili sözcük gelecek’tir. Vizyon, nasıl bir gelecek öngördüğünüz ya da kısaca nasıl bir gelecek gördüğünüzdür. Vizyon, gelecekte ulaşmak istediğimiz bir durumu ifade eder. Vizyon; kendiliğinden gerçekleşmeyecek, gerekli ve doğru çaba harcanırsa ulaşılabilecek bir geleceği anlatır.
Vizyon; halen içinde bulunduğumuz durumla, gelecekte ulaşmayı istediğimiz durumun eklemlenmesidir. Vizyon, gelecekte olabilmeyi görmek ve oraya varabilmek için gerekli hazırlıklarla planlamayı yapabilecek nitelikli bir hedef belirlemedir. Vizyon, hangi geleceğe nasıl ulaşılacağının bilinçli olarak seçimi ve hazırlığı demektir.
Vizyon, tahmin yapmak değildir. Vizyon, yaşamın akışına teslim olmak değildir. Vizyon, imkânsız hayaller kurmak ve bu hayallere dalmak değildir. Vizyon, macera aramak değildir.
Vizyoner Liderlik
Geçtiğimiz son çeyrek yüzyıl, bugünün sorunları ile baş etmek için geçmiş liderlik tarzlarının yeterli olmadığını ortaya koydu. Vizyoner liderlik yaklaşımı, yeni liderlik arayışını karşılamak üzere ümit veren bir çözüm olarak gündeme geliyor. Vizyoner liderlik, karar alma sorumluluklarını dış dünya ile arayüzde yer alan kişilere aktararak verimliliği artıran liderlik türüdür. Verimlilik, gözetimin düzeyinin ve ihtiyacının indirilmesi ile sağlanır.
Dış dünya ile arayüzde yer alanları verimli kılmak için liderlik, onlara karar verme becerilerini geliştirme ve kararlarına güvenmeyi öğrenme fırsatları vermelidir. Vizyoner lider, ihtiyaç duyduğu nitelikleri geliştirmek ve ilerletmek için kendi eğitimine özen gösterir.
Vizyoner Lider
Vizyoner lider şu özelliklere sahiptir: Otantik, işbirliğine açık ve istekli, farkında ve bilinçli, yaratıcı ve yenilikçi, dinamik ve atılgan, esin verici, etkin ve nasıl’a odaklı.
Otantik, mevcut özelliklerini eskiden beri taşıyan anlamına gelir. Vizyoner liderler, yaptıkları her şeyde otantik sözcüğünü gerçek anlamda özümsemiş kişilerdir. Kısıtları yoktur ve risk alırlar. Hatalarını kabul etmekten korkmazlar; fakat öğrendikleri sayesinde kazandıklarından memnun olurlar. Sadece bilgilerinden dolayı değil, muhtemel zayıflıklarına rağmen güçlü olmak için gösterdikleri dayanıklılık ve isteklilik için de onlara saygı duyulur.
Vizyoner liderler, başkaları ile çalışmaya istekli kişilerdir. Birlikte çalışma için karşılıklı bağlantılar ve yararlar bulurlar. İşlerin gerçekleşmesi ve değişimin başarılması için insanları ve varlıkları kolayca bir araya getirme ihtiyacı içindedirler. Liderler, çözmeleri gereken problemler karşısında insanlarda mevcut olan potansiyeli ve imkânları görmeyi isterler. Yıllar boyu liderler, problem çözme yaklaşımı ile çalıştılar. Şimdi ortaya çıkmayı bekleyen imkânlara erişmek ve potansiyeli özgürleştirmek için bir yaklaşım değişikliğine ihtiyaç var.
Liderler, dünyada var olan bağlantıların farkında olmaya ihtiyaç duyarlar. Eğer fildişi kulelerde çalışmaya, yaşamaya ve eylemde bulunmaya devam edersek zayıf, bağlantısız ve gerçek fırsatları yaratıp değerlendiremeyecek durumda olacağız. Farklı bölümlerin birbirinden bağımsız çalıştığı kuruluşlarda kurumsal hedeflerin farkında olmadan anlık çıkarların peşinde koşulduğunu görürüz. Bu gezegende gelecekte de var olmak için hiç kimse çevresini yok sayamaz. Her çaba, sürdürülebilirliği yaratmakla ilgili büyük resimde karşılıklı bağlantılıdır.
İKİ
Vizyoner liderin şu özelliklere sahip olduğundan söz etmiştim: Otantik, işbirliğine açık ve istekli, farkında ve bilinçli, yaratıcı ve yenilikçi, dinamik ve atılgan, esin verici, etkin ve nasıl’a odaklı. İlk üçünü dün özetledikten sonra, sıra diğerlerine geldi.
Diğer Özellikler
Dün işe yarayanlarla dünyayı daha ileri götürmek, liderler için bugün yeter değil. Vizyoner liderler, yeni fikirler bulmaya, yeni ve taze düşüncelerin cesaretlendirildiği ve serbestçe aktığı ortamların yaratılmasına isteklidir. Hiyerarşi ve üstten alta yönetim eskilerde kaldı. Liderlerin kendilerini aşmaları ve egolarından daha büyük olmaları gerekiyor. Bu liderler ‘daha iyi’ için çalışacak, ‘kendinin’ ve geçmişte bulundukları kuruluşların sınırlarının ötesini görecekler. Bu liderler birlikte çalışma için yeni yaklaşım, iletişim için yeni ‘dil’ ve gelecek için yeni vizyonlar arayışı içinde olacaklar.
Vizyoner liderler; insanları, kuruluşları ve ulusları ileriye hareket ettirmek için saf enerji sahibi olacaklar. Bardağın boş kısmı yerine yarı doluluğu görerek ‘bolluk felsefesi’ ile donanmış araştırıcı, girişimci ve sorumlu olacaklar. Vizyoner lider, insanlardaki potansiyeli hareket geçiren bir pozitif enerjiye sahiptir. Ve insanların büyük işler başarmaları için gerekli alanın oluşmasına imkân verir. Öğrenmek ve kendilerini daha fazla geliştirmek isteyenlere güvenirler. Vizyoner liderler, geri bildirime ve öneriler açıktır. Çünkü mevcudiyetleri gerçek ve özgün olduğundan kendi başına motive edicidir. Vizyoner liderler, zenginleştirici duygularını yansıtırlar. Başkalarının içsel yeteneklerine erişmeyi başarırlar.
Vizyoner liderler, başkalarına harekete geçmek üzere ilham verebilen kişilerdir. Çünkü kim oldukları, neyi temsil ettikleri ve istikrarlı biçimde aktardıkları mesajları ile ilham vericidirler. İnsan odaklıdırlar ve davranışlarıyla bunu gösterirler. Kuruluşun ya da ulusun değerlerini yükseltir, onlarla içselleşmiş olarak yaşarlar.
Küresel Çağın Liderliği
Bugün yönetmek adına bildiklerimizin pek çoğu, bizim için yeni değildir. İstenen liderlik ilkelerinin çoğu, yıllar önce liderlik literatüründe yer almıştı. Yeni olan, bu ilkeleri her gün her yerde yaşamaktır. Bu da yeni liderlik yaklaşımının evrimleşmesine katkı yapabilir.
Vizyoner liderler, yalnızca günümüzde liderlik için gerekli olanı dile getirenler değildir. Onlar, bunu modeller ve her zaman nasıl yaşayabileceğimiz konusunda hareketlilik yaratırlar.
Vizyoner liderler; kurum içinde anlamlı, yaratıcı ve işbirlikçi olma yönünde desteklemek üzere çalışmaları tanımlar ve geliştirirler. “Biz burada işleri nasıl yaparız” şeklinde kurum kültürünün bir parçası haline getirirler. Vizyoner liderler, vizyonu yaşamak için alan yaratırlar.
Vizyoner liderler, mevcut enerjiyi ve coşkuyu yakalar ve güçlendirirler. İlk dalgalanmaların başkalarını da harekete geçireceği ve momentumun (etki, tepki ve hızlılığın) oluşacağı değişime güvenen kişiler arasında kıvılcımı oluştururlar.
Vizyoner liderler, bulunulan noktadan tercih edilen geleceğe doğru yürümeyi sağlayacak stratejiyi uygulamak üzere esnek ve çevik olmayı göze alırlar. Kurumsal büyüme ve coşku için endüstrideki, bölgedeki, dünyadaki ve gezegendeki her paydaş tarafından neyin istendiğini araştırarak içe olduğu kadar dışa da odaklanırlar.
Özetle; kurumsal değişim, doğru vizyoner liderlikle hedefe ulaşabilir.
ÜÇ
1990’lı yıllarla birlikte tüm dünyada rekabet süreci sertleşti. Deregülasyon tercihleri yaygınlaştı. Bu durumda kurum ve kuruluşlar için kalıcı, sürdürülebilir ve rekabetçi olmak önemli bir özellik haline geldi. Bu gelişmeler kuruluşlarda vizyoner liderlik kavramının öne çıkmasına neden oldu.
Vizyoner Liderlik
Vizyoner liderlik, tüm yaşam ve insanlık için sürdürülebilir bir gelecek yaratmak ve insanlığın karşı karşıya bulunduğu karmaşık sorunlara çözüm bulmak amacıyla ortaya atılmış bir liderlik biçimidir. Vizyoner liderlik, dönüşümsel ve karizmatik liderlik türlerine bazı benzerlikler gösterir. Vizyoner liderliğin önemi, kuruluşun geleceğine yönelik bir vizyon geliştirmesinden kaynaklanır. Vizyoner lider, gerçekleştirilmesi öngörülen amacı açıkça ifade eden ve kurumsal kültürün dönüştürülmesini asli görevi kabul eden kişidir.
Kuruluşun içinde ve dışındaki ani ve / veya hızlı değişimler, geleceğe yönelik kurumsal kararları etkilemektedir. Bu nedenle vizyoner liderliğin gelecek yönelimli davranış modeli önem kazanmaktadır. Günümüzde sadece rutin işlerle uğraşan, sorun çözen yönetici tipi yerini, kuruluşu geleceğe taşıyacak, vizyonuyla yönlendirecek, değişimden korkmayan vizyoner lidere bırakmaktadır.
Vizyoner Lider
Vizyoner lider kişisel değer ve inançlara sahiptir. Bu değer ve inançlarla motive olur, motive eder. Belirlediği kurumsal amaçları başarma kararlılığına ve inancına sahiptir. Paylaşılan bir kurumsal kültür oluşturur. Yaratıcıdır. Kuruluşu için daha iyi bir gelecek hayal eder ve tasarlar.
Vizyoner lider olayları diğerlerinden farklı algılar. Hiç kimsenin daha önce yapmadığı kadar iyi şeyler yapabileceklerine inanır. Vizyoner lider risk almaktan korkmaz. Başarısızlığı, başarıya giden yolun gerekli bir parçası olarak görür. Diğer yandan yetki ve sorumluluklarının bilincindedir.
Vizyoner olmayan lider günlük yaşamdaki sorunlar ve kararlar hakkında konuşur. Yüklü bir iş listesi ve programı vardır. Yakın çalışma arkadaşları ile resmi konuşur.
Vizyoner lider gelecekteki amaçlar ve sonuçlar ile ilgili konuşurken felsefi söyleyişleri vardır. Önemli ve öncelikli görevlerle ilgili bir listesi vardır. Her düzeydeki çalışanı ile iletişim kurar.
Vizyoner olmayan lider sonuç odaklı çalışır; sürece önem vermez. Güvenliği temsil eder. İnsanlarla olan ilişkilerinde resmi ve entelektüeldir.
Vizyoner lider çalışanları ile işbirliği ve fikir birliği içerisinde çalışır. Risk alır. Çalışanların istekle çalışmaları için onların duygularını harekete geçirir; onları manevi olarak motive eder.
Vizyoner olmayan lider yol gösteren, yönlendiren bir planı vardır. İtaatli ve bağımlı takipçiler yaratır. Zamanı politika ve prosedür geliştirmek için harcar.
Vizyoner lider eylem odaklıdır. İçten denetimli ve birbirine bağlı olan takipçiler yetiştirir. Zamanı doğru şeyler yapmak için harcar.
Vizyoner olmayan lider etkili bir konuşmacıdır. Problem durumlarında resmi bir komite kullanır. Sakin ve dengelidir. Kuruluşun mali kontrolü dışa kapalıdır.
Vizyoner lider etkili dinleme becerilerine sahiptir. Problem çözmek için uygun bir yapı kullanır. Enerji yaratır. Mali otonomide örnek olur.
Vizyoner Lider Rolleri
Yönetici olarak vizyoner lider, hedefleri seçen, ifade eden ve muhtemel dış ortamda kuruluşun enerjisini, nereye harcayacağını bilen kişidir. Değişim ajanı olarak vizyoner lider vizyonun gelecekte başarılabilmesini sağlayan, iç çevrede değişimi kolaylaştırmak için sorumluluk taşıyan bir kişidir. Sözcü olarak vizyoner lider kuruluşun vizyonunun en önemli savunucusudur. Kurumsal koç veya yaşam koçu olarak vizyoner lider vizyonu yaşar ve yaşatır; dürüst ve herkese açıktır.
