Enerji Verimliliği, Bir Lamba Söndürmek mi?

Enerji Verimliliği, Bir Lamba Söndürmek mi?

Gürcan Banger

Facebook’ta paylaş
Twitter’da paylaş
Duygu Güncesi
Facebook’ta izle
Twitter’da izle
Sık Kullanılanlara Ekle

Eskişehir Kent Konseyi’nin Enerji Verimliliği Çalışma Grubu, 11 Ocak 2011 Çarşamba günü Haller Gençlik Merkezi’nde “Enerji Miras Olur mu?” temalı bir panel düzenledi. 9-16 Ocak Enerji Haftası nedeniyle düzenlenen panele ilgi yoğundu. Panelin düzenlenmesinde TMMOB’ye bağlı mühendis ve mimar odalarının katılımına da özen gösterilmiş.

Bir toplantıya katılım yüksek olsa da; ilgili tüm kesimlerin o ortamda bulunması mümkün olmayabiliyor. Bu nedenle bu panelde yaptığım (enerji verimliliğinin genel çerçevesini çizmeye çalışan) sunumun özetini paylaşmak istedim.

Enerji Verimliliği

Verimlilik, ne kadar girdi ile ne kadar çıktı elde ettiğinizin göstergesidir. Enerji verimliliği ise ne kadar enerji girdisi ile ne kadar “istenen (yararlı) çıktı” elde ettiğinizdir. Aydınlanmak istiyorsak, ampulün yaydığı ısı enerjisi verimsizliktir. Isınmak istiyorsak, ampulün yaydığı ışık enerjisi verimsizliktir. Kullanılan enerjinin yararsız ve verimsiz çıktıları; kayıptır, israftır, firedir, atıktır, maliyettir.

Küreselleşme ve Enerji Verimliliği

Enerji verimliliği, geleceğin yönelimlerini anlamak demektir. Çağımızda geleceğin tasarımı küresel yönelimlerle tanımlanıyor. Yeni yüzyılda muhtemel beş ana enerji yönelimi şunlar olabilir: Küresel ölçekte enerji verimliliğini artırmak; temiz enerji kaynaklarını artırmak; yenilikçi çevre dostu teknolojileri geliştirmek; sera gazları salınımını azaltmak; yeni nesil enerji teknolojileri geliştirmek…

Enerjiyi geleceğe miras bırakmak isteyen bir toplum, bu yönelimleri okuyup gereklerini yapabilmelidir. Nedir gerekenler? Enerji verimliliğini bir planlama, tasarım, yönetim ilkesi olarak benimsemek… Bütünsel olarak baktığımızda; enerji verimliliğinin bir yaşam ilkesi olması gerektiğini görürüz.

Bir kaynağı tüketmeden, bir başka kaynağı elde edemezsiniz. Bu nedenle enerji verimliliği, bir planlama konusudur. Her kurum ve kuruluş, enerji yönelimlerini anlamalı; kendi faaliyetlerini bu faktörü de dikkate alarak planlamalıdır. Başta Valilikler ve yerel yönetimler olmak üzere bir yerleşimdeki tüm (özel, kamu ya da sivil) kurum ve kuruluşlarının (stratejik plana eklemlenmiş) “enerji verimliliği eylem planı” olmak zorundadır.

Enerji Verimliliği ve Strateji

İstediğimiz bir noktaya mevcut kaynakları en iyi kullanarak, istendiği biçimde ulaşma aracına strateji adını veriyoruz. Enerji verimliliği alanında beklentilerimizi karşılayacak noktaya yükseltecek olan stratejik amaçlarımız nelerdir?

Türkiye’de konuyla ilgili kurum ve kuruşların katılımıyla yapılan çalışmalarda enerji verimliliği alanında stratejik amaçların şunlar olabileceği öngörülmüş: 1- Sanayi ve hizmetler sektöründe enerji yoğunluğunu ve enerji kayıplarını azaltmak, 2-Binaların enerji taleplerini ve karbon salınımlarını azaltmak; yenilenebilir enerji kaynakları kullanan sürdürülebilir çevre dostu binaları yaygınlaştırmak, 3- Enerji verimli ürünlerin piyasa dönüşümünü sağlamak, 4- Elektrik üretim, iletim ve dağıtımında verimliliği artırmak; enerji kayıplarını ve zararlı çevre salınımlarını azaltmak, 5- Motorlu taşıtların birim fosil yakıt tüketimini azaltmak; kara, deniz ve demir yollarında toplu taşıma payını artırmak; kent içi ulaşımda gereksiz yakıt tüketimini önlemek, 6- Kamu kesiminde enerjiyi etkin ve verimli kullanmak, 7- Kurumsal yapıları, kapasiteleri ve işbirliklerini güçlendirmek; ileri teknoloji kullanımını ve bilinçlendirme etkinliklerini artırmak; kamu dışında finansman ortamları oluşturmak. Her kurum ve kuruluş bu stratejik amaçların kendisi için değerlendirmesini ve eylem kodlamasını yaparak bir “enerji verimliliği eylem planı” oluşturabilir.

Diğer yandan enerji verimliliği eylem planı yapmak yetmez. Ölçmüyorsanız yönetemezsiniz. Planda öngörülen eylemleri ölçmek, izlemek, değerlendirmek ve ihtiyaç duyuluyorsa planda değişikliğe gitmek gerekir.

Enerji Verimliliği Çağı

Yaşadığımız çağın pek çok ismi var. Bunlar arasında enerji ve enerji verimliliği konusuna dikkat çekenler de bulunuyor: “Enerji ve İklim Çağı”, “Düşük Karbon Ekonomisi Çağı” veya en geniş çerçevesiyle “Yeşil Ekonomi”.

Dünya; enerjiyi, verimliliği, iklimi ve bir bütün olarak yaşam çevresini farklı değerlendiren yeni bir döneme giriyor. Ülkelerin, bölgelerin ve kentlerin rekabetçi üstünlüklerini koruma ve geliştirme sürecinde enerji verimliliğinin rolü, “Bir ampul de sen söndür” basitleştirmesinin çok ötesine geçiyor.

* * *

NOT: Bu yazı ile ilgili “Enerji Verimliliği, Bir Lamba Söndürmek mi?” başlıklı panel sunumuna Duygu Güncesi’nin “DG: Sunular” bölümünden erişebilirsiniz.