Gazete Tercihimiz
Gürcan Banger
Facebook’ta paylaş
Twitter’da paylaş
Duygu Güncesi
Facebook’ta izle
Twitter’da izle
Bir markete girip herhangi bir ürün aldığımızda seçimimizin arka planında değişik nedenler oluyor. Eğer neden böyle bir tercihte bulunduğumuza dair bir soruya muhatap olursak fiyat, marka, kalite veya alışkanlık gibi değişik nedenler öne sürebiliriz. Aynı şekilde günlük gazete tercihimizde de farklı gerekçeler olabilir.
Judi James ve James Moore, orijinal adı “The You Code” olan ve Türkçeye “İnsanları Çözümleme Sanatı” olarak çevrilen kitaplarında alışkanlıklarımız ve seçimlerimiz konusuna bir gazete örneği ile başlıyorlar. Neden günlük olarak satın aldığınız gazeteyi tercih ettiğiniz sorulduğunda “En çok bu gazete hoşuma gidiyor”, “Spor haberleri için satın alıyorum”, “Siyasi fikirleri benimkilerle örtüşüyor” gibi cevaplar verebildiğimizi söylüyorlar. İnsanların alışkanlıkları ve tercihleri konusunda kendi bilgi ve deneyimlerinin ise bundan farklı olabileceğini ifade ediyorlar.
Gazete Tercihi Alışkanlığımız
James ve Moore’un açıklamalarına göre gazete tercihimizde aile büyüklerimizin tercihleri bize alışkanlık olarak miras kalabiliyor. Örneğin ailenin babası günlük olarak feşmekan gazeteyi aldığı için onun bu alışkanlığı bize ‘miras’ kalmış olabilir.
Genelde alışkanlıklar düşünme ihtiyacını ortadan kaldırır. Böylece çoğu zaman sıkıntılı bir iş olan seçme ihtiyacı ortadan kalkarak bir kolaylık ve tembellik sağlanmış olur. Pek çok kişinin çok sayıdaki gazete arasından tercih yapmak için düşünmek yerine alışılmış olana elini uzattığı bilinen bir insan davranışı… Dolayısıyla gazetelerin bir bölümü (markanın da katkısıyla) tirajının bir bölümünü düşünme tembelliğine borçlu gibi görünüyor.
Tükettiğimiz ürünler, bazı durumlarda bir statü sembolüdür. Gazete seçimi de kişinin kendini ait hissettiği grubun veya sosyal katmanın simgesi olarak ortaya çıkabilir. Bu durum, bazen kişinin ait olduğu kimi zaman ise ait olmayı istediği sosyal tabakanın haberlerini, yorumlarını ve tercihlerini dile getiren gazetenin tercih edilmesi şeklinde gözlenebilir. Örneğin kendini o kente ait hissetmeyen ve bu nedenle yerel olaylarla ilgilenmeyen bir kişinin yerel gazete almaması beklenen bir örnektir.
Kişinin belli bir siyasal veya sosyal görüşe sahip olması gazete tercihini etkileyen bir diğer unsurdur. Özellikle siyasal yönlendirmenin çok olduğu dönemlerde insanlar ancak kendi görüşlerinin yansıtıldığı gazeteleri tercih ederler. Özellikle demokrat özellikleri gelişmemiş toplumlarda karşı fikirde olanların neler söylediği ile fazlaca ilgilenilmez. Çünkü karşı fikrin doğru olabileceğine güven duyulmaz. Böyle bir ortamda yandaşlık, fikir ayrılıklarına saygının ötesine geçer.
Gazete muhabirleri ve yazarları bir anlamda okuyucu yerine öncelik belirlerler. Kendi önceliklerini gazete personelinin ‘eline bırakmayı’ tercih eden ‘müminlerin’ bulunması şaşırtıcı değildir. Okuyucular gazetenin kendi yerlerine belirlediği öncelikleri kendi çevrelerinde paylaşarak bir statü sahibi olurlar. Bu durum, onların gazete tercihlerinde etkili olur.
Alışkanlıklar Değişir mi?
Gazetelerin sahiplerinin ve yazarlarının değişmesi, okuyucunun seçimini etkileyebilir. Ama genelde gazete tercihi gibi alışkanlıklarımızın değişme durumu ilginç bir soru olarak karşımıza çıkar. James ve Moore, yukarıda sözünü ettiğim kitaplarında değişim iradesine tam olarak sahipsek alışkanlıkların 12 ile 20 gün arasında değişebileceğini söylüyor. Siyasal yandaşlık gibi durumlar dışında gazete okuyucusu bağımlılığı yaratmak için bu tespit, gazete yöneticileri için önemli bir veri olarak kabul edilebilir. Demek ki; okuyucuya gazeteyi üç hafta süreyle okutabilmeyi başarmak lazım.
