Her Felaket Yeni Bir Fırsat Olabilir
Gürcan Banger
Çekirge sürülerinin saldırılarını duymuşsunuzdur. Böyle bir sürü tarlalardaki ekinlere, meyve ağaçlarına, sebze bahçelerine, hatta canlılara ciddi zararlar verebiliyor. Her geçtikleri yerde gıda adına ne varsa yok ediyorlar. Bu nedenle zararlı çekirge sürüleri ile mücadele etmek tarımın önemli konuları arasında yer alıyor.
1959 yılında Sudan’da yaşanan bir çekirge sürüsü saldırısından sonra bir Alman bilim adamının ilginç bir gözlemi olmuş. Çekirge sürüleri bölgeden ayrıldıktan sonra bu böceklerin zarar vermediği tek bitki türünün yalancı tespih ağacı olduğu görülmüş. Buradaki dış alan gözlemleri çekirgelerin (Hindistan’da neem ağacı olarak bilinen, bilimsel adıyla Azadirachta Indica olarak sınıflandırılan) bu ağaca konduklarını ama yemediklerini ortaya koymuş.
Alman bilim adamının bu keşfi bilimsel dünyanın bu ağacın özelliklerine odaklanmasını sağlamış. Yapılan araştırmalar yalancı tespih ağacının sadece çekirgelere karşı dirençli olmakla kalmayıp başka özellikler taşıdığını da ortaya koymuş. Bu ağaç; mantarlara, bakterilere, virüslere ve yaklaşık olarak 300 dolayında böcek türüne karşı direnme özelliği taşıyor. Özetle; 1959’da Sudan meydana gelen bir çekirge felaketi bilimin ve insanlığa yönelik yeni uygulamaların önünü açmış.
Yalancı Tespih Ağacı
Yalancı tespih ağacı 30 metreye dek büyüyüp 2,5 metre kadar bir çapa genişleyebiliyor. Seyrek yapraklı yapısı nedeniyle yıl boyunca gölge sağlama özelliğine sahip. Hızla büyürken az bakım istiyor ve toprak nitelikleri açısından düşük arazilerde yetişebiliyor. Termit adı verilen ağaç kurtlarına karşı dayanıklı olması nedeniyle ahşap olarak inşaatlarda ve marangozlukta yararlanılıyor.
Günümüzde yalancı tespih ağacı bitkisinden yararlanarak pek çok ürün ve uygulama geliştirilmiş durumda. Türkiye’de konuşlanmış İnternet e-ticaret sitelerinden birisinde hacmi 20 ml olan küçücük bir şişe içinde bu ağacın yağının 15 TL’ye satıldığını gördüm.
Yalancı tespih ağacının yaprakları çeşitli cilt ve tırnak sorunlarını gidermek ve cilt yaralarını iyileştirmek için kullanılıyor. Soğan ve sarımsak yağının sivrisinek gibi böceklerin bertaraf edilmesi amacıyla kullanılabileceğini biliyordum. Bu ağaç konusunda yaptığım küçük araştırma, böcek kovucu olarak da yararlanıldığını gösterdi. Ağacın yağı üzerine yapılan çalışmalar, çeşitli böceklerin uzaklaştırılmasındaki etkisini ortaya koymuş.
Araştırmalar yaşam çevresinin olağan ve doğal bir parçası olan bu bitki türünün tarım, halk sağlığı ve çevre kirliliği gibi konularda önemli bir çözüm aracı olacağını gösteriyor. Bir başka boyutta ise doğa, bize yeni iş fırsatları üretmemiz için bir başka güzel örnek sunuyor. Bu ağacın yağını kullanarak sabun, şampuan, saç biti yok edicisi ve böcek kovucu gibi ürünler yapmak mümkün oluyor. TV kanallarının ve magazin basınının ezberimize kattığı ünlü Dr. Mehmet Öz diş bakımı konusunda şöyle diyor: “Fırçalama ve ip kullanmanın yanı sıra şu gizli silahı da kullanmalısınız: Yalancı tespih ağacı (neem ağacı) kabuğu özü. Yalancı tespih ağacı kabuğunun özü dişeti iltihaplanmasını önleyen anti-inflamatuar görevi görür. Günde bir defa, günlük ağız temizliğinizin bir parçası olarak, bir fincan çayın içine koyun veya sadece biraz sıcak suyun içine damlatın.”
Bitirirken
Yalancı tespih ağacının hikâyesi gerçekten ilginç… Ama daha ilginç olan ise bir çekirge felaketi ile başlayan süreçten yeni fırsatlar üretilmiş olması… Bu yaklaşımı bir yaşam ilkesi haline getirmeliyiz. Her acıdan, her felaketten öğrenebileceğimiz dersler var. Doğa iyi bir öğretmen. Onu koruyup kollayabilirsek daha bize öğreteceği çok fazla konu ve çözüm olacağına kuşkumuz olmamalı.
