Motto, Slogan ya da İlkesöz
Gürcan Banger
Diyelim ki; bir işletmeniz var. Çok seçkin ve tercih edilen ürünleriniz mevcut. Mükemmel, diye tanımlanan hizmetler veriyorsunuz. Müşterilerin sizi tercih etmeleri için ürün ve hizmetleriniz dışında başka niteliklere, becerilere veya donanıma sahipsiniz. Tüm bu üstün nitelikler, bazı araçlarla dış dünyaya taşınır. Örneğin işletmenizin dışarıdan görünümü, iç tasarımı, mobilyaları, ürün düzenlemesi, rengi, kokusu veya hijyene verdiğiniz önem müşterilerin sizi hatırlamalarına ve başkalarına anlatmalarına vesile olur. İşletmenin ismi ve logosu sizin ezberde tutulmanızın işaret taşlarıdır. Bunlardan bir başkası ise; –kimi zaman slogan diye Türkçeye çevirdiğimiz– firmanızın mottosudur. Tümüyle Türkçe kökenli ‘ilkesöz’ kelimesi, İtalyancadan günlük kullanıma giren ‘motto’ karşılığı olarak, anlamlı ve yerinde görünüyor.
Motto Nedir?
Günümüzün iş dünyasının şartları gereği –türü ne olursa olsun– bir işletmenin odak noktasını, pazarlama fonksiyonu oluşturur. Sağlam bir pazarlama stratejisinin oluşturulması kaçınılmaz önemdedir. İşletmenin mottosu (ilkesözü), bu stratejinin değerli çekirdek unsurlarından birisidir.
İşletmenin mottosu (ilkesözü ya da sloganı), firmayı tanımlayan ve tanıtan kısa bir cümledir. Bir işletme ile ilgili olmasa da bu konudaki en seçkin örneklerden birisi, Atatürk’ün havacılığın artan önemini ve geleceğini ifade etmek için dile getirdiği “İstikbal göklerdedir” sözüdür. Birkaç ticari örnek verebilirim. Bir teknoloji şirketi olan Apple’ın sloganı “Farklı Düşün”, düşük fiyat odaklı bir alışveriş zinciri olan Walmart’ın mottosu “Tasarruf et, iyi yaşa” ve fotoğrafçılık sektörünün şirketlerinden Nikon’un ilkesözü “Resmin kalbinde” olarak belirlenmiş. Unilever şirketi Becel markalı ürünü için “Kalbiniz değerlidir” sloganı ile yaşam için önemli olan bir insan organıyla bir bağlantı kuran sağlam bir motto örneği oluşturmuş.
Yukarıda değindiğim gibi; motto, bir firmayı tasvir eden kısa ve açıklayıcı bir cümledir. İşletmenin kendi iş alanı ile ilgili olarak kabul ettiği ve özümsediği inanç unsurlarını, idealleri, ahlaki duruş ve tutumu ifade eder. Misyon, var olma nedenini ve işletmenin kimin için ne yaptığını anlatan bir cümledir. Bu çerçevede motto, misyon cümlesini oluşturan yapıtaşlarından birisidir. Mottonun –öz olarak bile olsa– misyon içinde bulunmasına özen gösterilebileceği gibi diğer yönden bakılarak bu sloganın üretilmesinde mevcut misyon ifadesinden yararlanılabilir. Sonuç olarak; motto, firmanın halk gözündeki imajını oluşturmayı hedefler. Müşteriler, firmanızı mottonuz sayesinde ezberlerinde taşır ve başkalarına aktarırlar.
Neye Yarar?
Motto, sadece ekonomik işletmeler için geçerli bir ihtiyaç değil. Kişiler ya da STK’lar gibi farklı toplum kesimlerinde yer alan başka örgütler de benzer amaçlarla kendileri için motto belirleyebilirler. Motto, bir kuruluşun ek maliyetler yüklenmeden kendini tanıtması için önemli gereklerden birisidir. Motto; afiş ve pankartlarda, kartvizitlerde, radyo ve TV reklamlarında ya da gazetelerdeki ilanlarda yer alarak kuruluşun ‘ezberlenmesine’ imkân yaratır. Örneğin şirket binasının girişinde duvarda yer alan bir motto, gelenlere daha ilk bakışta firma hakkında ipucu ve bilgi verir.
Mottonun yararlarından birisi, firmanın odaklandığı misyonu kaybetmemesini sağlamasıdır. Bu anlamda mottoyu bir yön levhası olarak da düşünmek mümkündür. Motto, işletmenin hedeflerinin ve kıyaslama kriterlerinin belirlemesi ile hedeflerin başarılması için motivasyon oluşumuna katkı yapar.
Birkaç Hatırlatma
Motto, uzun soluklu olmalı. İmaj karışıklığı yaratabileceğinden kısa dönem kampanyalar için motto girişiminde bulunmamak uygun olur. Pazarda konumu sağlamlaştırmak için uzun vadede tekrarlı biçimde kullanmak gerektiğinden motto konusundaki önemli kriter, istikrar ve tutarlılıktır.
Motto oluşturmak –büyük ya da küçük– işletmenin marka oluşturma sürecinin bir parçasıdır. Mottoyu firma sahibinin ya da yöneticilerinin nasıl ‘bulduğundan’ daha önemli olan, mottonun müşterilere ve diğer paydaşlara ne ifade ettiğidir.
