Nesnelerin Endüstriyel İnterneti: Ama Nasıl? – 8
Gürcan Banger
Nesnelerin İnterneti (Nİ) alanında mimari ve standartların geliştirilmesi amacıyla çok sayıda kurum ve kuruluş çalışma yapıyor. Bu konuda bilişim-iletişim teknolojileri (BİT) sektöründen umut verici çıktılar olacağına dair işaretler var. Bunun nedeni yeni teknolojik sistemlerde yapay zekâya ilişkin gömülü donanım ve yazılım ile İnternet de dâhil olmak üzere iletişim becerilerinin ağırlığının giderek artması olabilir. Diğer yandan çeşitli kuruluşlar, konsorsiyumlar, iş ağları ve kümelenmeleri tarafından Nİ mimarisi ve bunların uygulamalarına yönelik, konuya odaklanmış çalışmalar sürdürülüyor. Akademi ile bütünleşen sanayi işletmelerinin Nİ alanlarına yönelik rapor türünde çalışmaları hızla yaygınlaşıyor. 21’nci yüzyılın erken yıllarından başlayarak bu konuda yapılan bilimsel ve teknolojik kongre, sempozyum ve konferansların çoğaldığını izliyoruz. Aynen yazılım alanında olduğu gibi Nİ ile ilgili sektörlerde de bulut üzerinde konaklamayı hedefleyen açık kaynak türünde çalışmalar var. Nİ sektörlerine göz gerdiğimizde standartlaştırma çalışmalarının Telekom cihazları, bağlantılı taşıtlar, uzaktan erişim, ağ protokolleri, İnternet’in yeniden yapılanması, makineler arası (M2M) erişim gibi yoğunlaştığına tanık oluyoruz –ki bunlara yenileri eklenecektir.
Değişen İnternet Yapısı
Endüstri 4.0 veya Nesnelerin İnterneti olgusunun ana dayanakları arasında haberleşmenin ve veri iletişiminin temel zeminlerinden birisini oluşturan İnternet ilk sıralarda sayılabilir. Dolayısıyla yeni standartlaştırma çalışmalarının önemli bir bölümünün İnternet haberleşmesi protokolü olan TCP/IP üzerinde olması şaşırtıcı değildir. Yakın zamana kadar İnternet’te yer alan cihazların tanınması için TCP/IP bağlamında yer alan kısaca IP, daha açık biçimde IPv4 olarak isimlendirilen kodlama sistemi ağın çok büyük bölümünde en yaygın seçenekti. Ancak bu kodlamanın öncelikle adres alanı olarak yetersizliği, protokolün IPv6 olarak yenilenmesi yolunu açtı. IPv6 protokolü bir yandan adreslenebilen cihaz sayısını artırırken diğer yandan ağ yönetimi konusunda da kolaylıklar getiriyor. Bu yeni sürüm sayesinde farklı ağ türlerinin desteklenmesi ve ağ güvenliğinin artırılması gibi şartlarda sağlanıyor. IPv6 sürümü, İnternet protokolü düzeyinde Nesnelerin İnterneti’nin önünün açılmasına yönelik bir yenilenme olarak kabul edildiğinden bu alanda da çeşitli kuruluşların ve ağların ortak çalışmaları ve işbirlikleri çoğalıyor.
Nesnelerin İnterneti’nin işletme ve sosyal yaşam mekânlarında yaygınlaşması, dolayısıyla yerel varlıkların küresel İnternet sistemine bağlantılı hale gelmesi bunlarla ilgili yerel ve kişisel ölçekte de yenilikler yapılması ihtiyacını doğuruyor. Bu bağlamda 6LoWPAN protokolü; düşük güçlü, kablosuz, kişisel (yerel) ağlar üzerinde IPv6 protokolünün bir uyarlaması olarak ortaya çıkıyor. Bu protokolü var eden temel düşünce “en küçük cihazlarda bile İnternet Protokolü’nün var olması” şeklindedir. Dolayısıyla sınırlı ve kısıtlı işlem yeteneğine sahip olan, enerji yönünden düşük güçteki cihazlar da İnternet ortamında yer alabilecektir.
IPv6’nın bir uzantısı olan 6LoWPAN protokolü; düşük güçlü ve kısıtlı bant genişliğine sahip, IEEE 802.15.4 tabanlı ağlar üzerinden İnternet veri paketlerinin alışverişini mümkün kılar. Bu ek protokol sistemlerin en uç noktalarında yer alan nesnelerin İnternet ağında iletişime dâhil olmaları için gerek şartlardan birini oluşturur. Böylece Endüstri 4.0 ve akıllı işletme vizyonunun ana eksenlerini oluşturan işletme içi dikey ve ekosistemde yatay entegrasyonları başarmanın önü açılmış olur. Diğer yandan 6LoWPAN sürümü, sanayi sektörleri dışında, aralarında sağlık hizmetleri de olmak üzere daha pek çok alanda Nesnelerin İnterneti’nin gerçekleşmesine katkı yapacak.
