İşi Planlamak - 4
Gürcan Banger
Facebook’ta paylaş
Twitter’da paylaş
Duygu Güncesi - Ana Sayfa
Facebook’ta izle
Twitter’da izle
LinkedIn’de izle
İş planlaması konusuna kaldığımız yerden devam edelim. Sağlam bir planlama disiplinini edinmemiş veya operasyonlar içinde boğulmayı seven kişiler planlamayı gereksiz bulurlar. Fakat bir işin çevresel şartları daha karmaşık hale geldikçe planlama da kaçınılmaz olur. Ancak düşük karmaşıklık düzeyindeki işlerin ayrıntılı planlara ihtiyaç duyulmadan yürümesi mümkündür. Dolayısıyla bir işin kurgulanmasında (ne az ne de fazla ama) doğru düzeyde planlama çalışması yapmak gerekir.
Planın Hedefinde Kim Var?
Bir işletmenin pazarda mal ve hizmetleriyle hitap ettiği bir müşteri segmenti vardır. Benzer biçimde bir plan da herkes için değil; belli bir kitle ya da kişi hedeflenerek hazırlanır. İş planının hangi amaçla kime ya da hangi kuruluşa yönelik olarak hazırlandığı içeriğinin ve biçiminin belirlenmesinde etkili olur. Çoğu zaman planlar iş sahiplerine ya da üst düzey yöneticilere, olası yatırımcılara, borç para verecek olanlara veya (TÜBİTAK, KOSGEB, Kalkınma Ajansı, bakanlık ya da vergi dairesi gibi) devletin çeşitli birimlerine yönelik olarak hazırlanır.
Planın amacı kadar işin (işletmenin) büyüklüğü de kapsamın belirlenmesinde etkili olur. Büyük ya da küçük bir yatırım için bir büyük sanayi işletmesinde veya bir KOBİ’de hazırlanacak iş planı temelde benzer olmakla birlikte farklı özellikler taşıyabilir. Gene planlama yönetsel olarak üstten alta doğru (farklı düzeyleri ifade etmek üzere) stratejik, taktik ve teknik şeklinde değişik isimler alır.
Plan Neler İçerir?
Bir iş planında somut olarak nelerin var olması gerektiği konusunda hazır bir reçete veya kolay bir liste verilemez. Bu tespiti yukarıda özetlediğim değişken durum doğrular. Buna rağmen bir planda hangi temel yapıtaşlarının bulunabileceğini söyleyebiliriz.
Plan bir işletmeyi ya da onun bir birimini özne kabul ederek hazırlanır. Örneğin bir işletmenin bütünü için insan kaynakları planlaması yapılacaktır veya daha dar anlamda satış ekibinin güçlendirilmesine yönelik bir plan yapılacaktır. Durum ne olursa olsun bir plan öncelikle özne kabul ettiği yapının mevcut durumunu ortaya koymalı ve analiz etmelidir. Özetle; planın yapıtaşlarından birisi mevcut durumun analizidir.
Eğer bir ekonomik işletmeden söz ediyorsak bir iş planı kendini çevreleyen ortamdaki pazar ve rekabet şartlarını incelemek ve değerlendirmek zorundadır. Bu bağlamda müşteriler, tedarikçiler, rakipler ve işbirliği imkânları ele alınır.
Çoğu zaman iş planı vesilesi ile ya yeni bir iş kuruluyor ya da pazara yeni bir ürün veya hizmet sunuluyor olabilir. Her iki durumda da pazara sunulacak ürün veya hizmetin tanım ve özellikleri ile rakip – ikame – tamamlayıcı ürün veya hizmetlerin tanım ve nitelikleri planda ele alınır.
Sonuçta; plan bir işin başarılması amacıyla yapılmaktadır. Dolayısıyla başarının ne anlama geldiği ve nasıl ölçüleceği de planın bir parçası olmak zorundadır. Planda ulaşılmak istenen hedefler ölçülebilir kriterlerle belirtilir.
Plan ve bütçe kavramları adeta ikiz gibidirler. Ne plansız bütçe ne de bütçesiz plan mümkündür. Bu nedenle iş planının önemli bir bölümünü gelir ve giderleri ortaya koyan bütçe hesaplamaları ve bunlarla ilgili açıklamalar oluşturur. Bu bağlamda plan sürecinde olabilecek gelişmelerle ilgili ekonomik öngörüleri de bir plan unsuru olarak sayabiliriz.
Plan, sonuçta bir plandır yani tahminlere dayanır. Hatalı varsayımlar, beklenmedik olaylar veya ihmal edilmiş parametreler uygulama aşamalarında planın yörüngesinden sapmasına neden olabilir. Bu nedenle iyi hazırlanmış bir planın olası risk ve tehditlerle planı etkileyebilecek yeni fırsatları dikkate alması ve bunlarla ilgili olağandışı durumları değerlendiren bir bölüm bulundurması gerekir.