Çatışan ve Uzlaşan Çıkarlar
Gürcan Banger
Facebook’ta paylaş
Twitter’da paylaş
Duygu Güncesi - Ana Sayfa
Facebook’ta izle
Twitter’da izle
LinkedIn’de izle
Yolculukların kişi üzerindeki en ciddi baskı unsurlarından birisi, bagaj konusudur. Küçük bir bavul almayı düşünürseniz, bu durumda tüm istediklerinizi (ya da ihtiyacınız olan eşyayı) yanınızda bulunduramayacaksınız demektir. Büyük bir bavul ise (hangi yolla giderseniz gidin) taşıma sorunları yaratacaktır.
Böyle bir sorunu çözmek için iki yol tercih edebiliriz. Bunlardan birisi ödünleşme (taviz verme) yoludur. Küçük bir bavulun alabileceği (kullanım zenginliğini azaltan) az eşyaya razı olabiliriz. Böylece taşıma konusunda daha rahat olabileceğiz. Benzer bir mantıkla taşıma engellerini dikkate almadan daha büyük bir bavul tercih edebiliriz. Taşımada zorlanacak olmakla birlikte, kullanım açısından daha fazla eşya seçeneğimiz olacaktır. Az eşyayla küçük bavul veya taşıma zorluklarıyla büyük bavuldan hangisini seçerseniz seçin; ödünleşme (karşılıklı taviz verme) yolunu benimsemiş olacaksınız. Bir başka deyişle; karşılaştığınız ikilemi uzlaşma yoluyla çözeceksiniz.
Sıklıkla karşılaştığımız bu örnek, sorunu çözmenin daha radikal bir yolu olabilir. Eğer bagaj taşıma konusunda (kargo gibi) hizmet veren bir firma varsa, oraya telefon edip bagajımızın evden teslim alınıp gideceğimiz yere ulaştırılmasını sağlayabiliriz. Böyle bir hizmeti veren bir seyahat şirketi mevcutsa onu tercih etmemiz için de bir neden oluşturacaktır. Bu yeni durum, bavul büyüklüğü, eşya miktarı ve taşıma zorluğu konusunda oluşan sıkıntıyı aşan radikal bir çözümdür. Örneği özetlersek; bir sorunu çözmek için karşımızda ödünleşme (taviz verme) yolu veya radikal çözüm yolu gibi iki seçenek bulunabileceğidir. Sorunlar karşısında çözüm ararken kullanabileceğimiz yaklaşım, mevcut şartları ve ‘ödeyeceğimiz’ bedeli dikkate alarak uzlaşmacı veya radikal düşünme olabilir.
Çatışma ve Fırsat
Yukarıdaki örnekten indirgenebileceği gibi; yaşamda önemli fırsat kaynaklarından birisi çatışmalardır. Taşıma zorluğu ve seçenek zenginliği arasındaki çatışmayı, doğru kavrayan bir seyahat firması yolculara ‘evden eve bagaj taşıma’ konusunda hizmet sunarak bir farklılık (ek müşteri memnuniyeti) yaratabilir. Konunun özü şudur: Çatışmaların ortaya çıkışı ve varlığı, teknolojik sistemler başta olmak üzere iş dünyasında büyük sıçramaların kaynağıdır. Aynı sistemde çatışan iki unsurun (örneğin talebin) varlığı, farkına varabilenler için yeni fırsatlara yol açabilir.
Çatışma üzerine kurgulanmış radikal (devrimci) düşünme, geçmiş yüzyılların düşünürleri Kant, Hegel ve Marx’ta temel bulur. Diyalektik olarak isimlendirilen bu yaklaşıma göre, tez ve anti-tez arasındaki çelişki (çatışma) daha üstün bir düzeye yol açacak ‘yeni durum’ ile çözüme ulaşır.
Ödünleşmeci Düşünme
Otomobil üreticisi Ford şirketinin kurucusu olan Henry Ford için anlatılan bir anekdot var. Ford “Eğer” diyor, “insanlara sorsaydım onlar dört atlı daha hızlı bir araba isterlerdi.” Bir atlı arabanın hızı, arabayı çeken atların en yavaşının hızına bağımlıdır. Arabaya daha iyi atlar bağlayarak hızı artırabilirsiniz; ama her durumda bu küçük bir iyileştirme olacaktır. Atlı araba yerine otomobil kullanmak ise ulaşım ve taşıma sorununu radikal biçimde çözen bir yaklaşımdır. Ama her zaman (eskiyi atıp yerine yeniyi koyan) radikal çözümler kullanmamız mümkün olmaz.
Özellikle insan topluluklarını ilgilendiren ve etkileyen konularda uygulanacak düşünme tarzı uzlaşmaya yatkın olmalıdır. Katılımcılığı dikkate alabilen bir ödünleşmeci (tavizci) düşünme tarzı, uzlaşmayı sağlayarak bir ortak paydada buluşulmasına yol açar.
Ödünleşmeci çözümler, çoğu zaman bir sorunun tam olarak çözülmesini sağlamaz. Sorun görece hafifler; ama içten içe gelişimini sürdürmeye devam eder. Açık çatışmaya döndüğünde ise radikal düşünme zamanı gelmiş demektir.
