Fırsat Tanıma ve Teknoloji Tabanlı Girişim – 3
Gürcan Banger
Fırsat; başarılı bir girişim için şans oluşturan şart ve imkânların uygun ve doğru zamanlı bileşimidir. Genel anlamda fırsat; gerçek dünyaya ilişkin bir öngörü veya iddia ya da bazı olgu ve iç ilişkilerin oluşmasıyla meydana gelebilip doğrulanabilecek bir kavramdır. İş fırsatı bulmak, yakalamak ve tanımlamak girişimciliğin en değerli aşamalarından birisidir. Diğer yandan girişimcilik süreci iki ana adımdan oluşur. Bunlardan birincisi fırsatın tanınması, ikincisi ise bu fırsattan yararlanmak üzere gerçekleştirilecek faaliyetlerdir. Başarılı bir girişim için öncelikle fırsatın gerçek anlamda ne olduğunun, çevresel faktörlerin fırsatı yükselen ve alçaltan ne tür etkiler yarattığının bilinmesi gerekir. Fırsat yeterli düzeyde tanımlandıktan sonra kaynak sağlama, iş planı hazırlama, örgütsel yapıyı ve ilişkiler ağını oluşturma gibi alt adımlar gerçekleştirilir. Başarılı teknoloji tabanlı girişim (iş kurma) için; tanımlanan iş fırsatının teknoloji ve pazar bilgileri ile eklemlenmesi girişimciye avantaj kazandırır.
Yukarıda ifade ettiğim “başarılı bir girişim için şans oluşturma” olgusu, çevre şart ve imkânları kadar girişimcinin kendi beceri, yetenek ve yetkinlikleri ile ilgilidir. Fırsat ile girişimcinin özellikleri birbirine eklemlenmiş biçimde iç içedir. Bu nedenle ‘şans’ sözcüğü ile ifade edilen fırsatın niteliği ve girişimcinin yetenekleri sayesinde oluşturulacak olan fizibilite (olurluk) derecesidir. Diğer yandan bir iş fırsatının olurlu olarak değerlendirilmesi işin icra aşamasına geçileceğini göstermez. İcra (iş kurma) aşamasına geçmek bazı kritik başarı faktörlerinin sağlanmasına bağlıdır. Bu faktörler fırsatı uygulamaya koyacak olan firmanın veya girişimcinin amaçlarına, hedeflerine ve beklentilerine bağlıdır.
Teknoloji tabanlı girişimde başarı üç eksende ele alınabilecek bir konudur. Birinci eksen iş fırsatının kalitesini (değer yaratma gücünü) ifade eder. İkinci eksen (teknolojinin devreye girdiği) iş fırsatını uygulamaya koyarak elde edilecek yararlanma başarısıdır. Üçüncü eksen ise girişimcinin (teknoloji yönetimi de dâhil) işi yürütme, yönetme ve geleceğe taşımadaki başarısından oluşur.
Teknolojik Fırsatı Değerlendirmek
Girişimci olarak karşımıza çıkan bir teknoloji içerikli fırsatı değerlendirmek için (genel anlamda girişimcilikte olduğu gibi) kendimize bir dizi soru sorabiliriz. Bir ekonomik işletmenin misyonu hem müşteriler hem de girişimci açısından değer yaratmak olduğuna göre öncelikle olarak ‘işin değer önermesine’ ilişkin sorularla başlamak uygun olur. Girişimci olarak iş fırsatı sizin için cazip midir? İş fırsatı müşteriler, yatırımcılar, çalışanlar ve diğer paydaşlar açısından –ki bunlar sinerji, kaynak sağlayıp riski üstleneceklerdir– cazibe yaratıyor mu? Teknolojik fırsatı bir işe (işletmeye) dönüştürmekle nasıl bir yarar sağlayacaksınız? Diğer işbirlikçileri ve paydaşlar katlandıkları yük karşılığında ne türden yarar sağlayacaklar?
Bu soruları sağlamca cevapladıktan sonra şunları da açıklığa kavuşturmalıyız: Girişimci olarak teknolojik fırsatı başarıyla pazara taşımak için uygun muyuz? Bu yolda güçlü ve zayıf yönlerimiz nelerdir? Uygun özellikleri taşıyor ve gerekli operasyonel yetkinliklerle finansal kaynaklara sahip miyiz? Eğer bu bir takım işi ise ya da bir iç girişimcilik konusu ise diğerlerinin güçlü ve zayıf yönleri nelerdir ve süreci nasıl etkilerler? Fırsatı işe dönüştürmek için kişi veya takım olarak yeterli liderlik güç ve becerimiz var mı?
Başlangıç için çok zor olmayan bir fizibilite (olurluk) analizine yönelik olarak şu sorular da işe yarayacaktır: İş fırsatına karşı gelen bir gerçek pazar var mı? Pazara sunulacak ürün, hizmet veya süreç(ler) konusunda (başlangıca ve sürdürülebilirliğe ilişkin) yeterli analiz yaptınız mı? Amacınıza (hedeflerinize) ulaşmak için neler yapmanız gerekiyor? İş ve işletme uygulamalarınız yasalara uygun mu? Alınması gereken belgeler ve onaylar var mı? Ürün, hizmet veya süreçlerin müşteriye bilgi ve sunum olarak ulaşması nasıl olacak? Fırsatı dönüştürmek için hangi kaynaklara ihtiyacınız var ve bunları nasıl sağlayacaksınız? Bir işletme kuracaksanız bu yeni kuruluşun güçlü ve zayıf yönleri neler olacak? Karşılaşacağınız tehditler nelerdir? Yararlanmak istediğiniz fırsat konusunda rakipleriniz kimlerdir? Rakiplerin güçlü ve zayıf yönleri nelerdir?
Sonuç olarak; teknoloji tabanlı bir fırsatı işe (işletmeye) dönüştürmek heyecan verici bir duygusal süreçtir. Ama başarılı olmak aynı ölçüde akıllı, sabırlı ve azimli olmayı da gerektirir.
