Ağlar ve İşletmenin İnsanları
Gürcan Banger
Bilim ve teknolojideki gelişmeler –bunlara pazar yapısındaki değişiklikleri de eklememiz gerekir– bilgiyi üretim faktörlerinden birisi haline getirdi. Geçmişte bir çırpıda saydığımız sermaye, toprak, işgücü gibi faktörler arasına 20’nci yüzyılın son çeyreğinde bilgiyi de ekledik. Geçmişte bilgi miktar ve çeşitlilik olarak azdı. Bilgiye erişim ise kısıtlıydı. Günümüzde ise bir bilgi patlaması yaşıyoruz. Bu bilgi çokluğu ve çeşitliliği içinde yararlı ve değerli olanı ayıklayıp bulmak yeni bir misyon haline dönüştü. Dolayısıyla doğru, kaliteli, yararlı ve doğrulanmış bilgiye nasıl ulaşacağız? Bu noktada sosyal ağlar isteneni elde etme açısından değerli bir seçenek olarak karşımıza çıkıyor.
İşletme ve Bilgi
Değerli bilginin bir bölümü, onu üreten sistemin içinde gizlidir. Bunları genel amaçlı yayınlarda bulmak mümkün olmaz; ‘içeriden’ özel olana erişmek gerekir. Eğer ‘içeriden bilgiye’ ihtiyacımız varsa o zaman ‘içeriden’ katılımcıların sosyal ağımıza dâhil olması bir yarar sağlayabilir. ‘İçeriden bilgi’ bireysel özel gözlemleri, kişisel duyumlanımları ve gömülü bilgiyi içerir. Verinin değerinin hızla yükseldiği bu çağda bu türden enformasyona ulaşmak yüksek önemdedir.
Bir konu hakkında uzmanlık bilgisine onunla doğrudan uğraşanlar sahiptir. Bu durum, söz konusu kişilerin özel tavsiyeler ve yönlendirmeler yapabilmelerini sağlar. Bu tür kişilerin sosyal ağımıza dâhil olması, onların verebileceği uzmanlık öğütlerini ulaşabileceğimiz anlamına gelir. Burada önemli olan bir nokta, bu kişilerin bir yandan konuyla ilgili uzmanlığa sahip olmaları, diğer yandan ise bizi, şartlarımız, özetle eko-sistemimizi tanıyor olmalarıdır. Böyle bize uygun olan tavsiyeyi kolayca elde edebiliriz.
Günümüzde –ki gelecekte de böyle olmaya devam edecek– artan bilgi miktar ve çeşitliliği yararlı ve gerekli olanı ayıklamayı ve filtre etmeyi zorunlu kılıyor. Diğer yandan bilgiye sahip olanlar, bunları kamuoyuna yayarken bir filtreden geçirirler. Filtreleme sonrasında bize gerçekten lazım olanlar ulaşamayacağımız biçimde eleğin üzerinde kalmış olabilir. Gene filtre sürecinde bazı bilgilerin deformasyona uğratılması veya dezenformasyon (kötü, kalitesiz, manipülasyona dönük kötü niyetli enformasyon) haline dönüştürülmüş olması şiddetle muhtemeldir. Filtre edilmemiş gerçek bilgiye sahip olmanın araçlarından birisi sosyal ağın sağladığı tanışıklık ve güven olabilir.
Günümüzde kişi, kurum ve kuruluşların en değerli varlıklarından birisi kurmuş oldukları ilişkilerdir. Bu nedenle; başarıyı yakalama açısından şu an ne bildiğimiz değil; bilgiye ulaşmamız açısından (bilgi – deneyim – ustalık çeşitliliği ve derinliği dikkate alındığında) ne kadar insan tanıdığımız ve kendimizi onlara eklemlediğimiz daha değerlidir. Günümüzde sosyal ağlar doğru, kaliteli ve yararlı bilgiye ulaşmak için çok etkili bir araç görevini yerine getiriyor.
Geleneksel işletme kendi fonksiyonlarını birimlere (departmanlara) atayarak örgütlenir. Bu birimlerde birbirine benzer niteliklere sahip kişiler çalışır. Örneğin pazarlama disiplininde olan çalışanların tümü pazarlama departmanındadır. Birim (departman) tipi örgütsel yapı, bir komuta sistemi olması açısından hiyerarşik bir organizasyon şeması olarak işler. Önemli olan (işletmenin tamamından kopuk olarak) birimin performansıdır. Sonuçta her birimin kendi başına performans arayışı işletme içinde birimler arası rekabetçi gerginliği artırır, kurumsal hedefe yönelik bileşkeyi zayıflatır.
Çağdaş işletme ise örgütsel yapılanmaya takımlar (farklı yetenek ve deneyimlerin oluşturduğu ağlar) açısından bakar. Takımlarda yapılan işin (projenin) niteliklerine bağlı olarak farklı bilim, disiplin ve deneyim özellikleri olan kişiler yer alır. Bu farklılıkları ile birlikte ortak hedefe ulaşmak için bir ağ oluştururlar. Performans, işin (projenin) başarılmasıdır ve başarı herkese aittir. Takımlar arası yarışma, işletmenin kurumsal hedefe gidişini hızlandırır.
