Küçük İşletme Dünyası – 2
Gürcan Banger
İşletmesini yıllar önce kurmuş, deneyimli iş sahiplerinin açılış gününün telaşı anıları arasında değerli bir yere sahiptir. İlk gün çevrilen kapı anahtarı, ilk satışın yapılması, ilk teklifin faks edilmesi, sabit telefonun ilk çalışı, bankada ticari hesabın açılışı; tümünün küçük işletmenin tarihinde özel yeri var. Şimdi iş amaçlı olarak geçmişe oranla farklı araçlar kullanılıyor. İnternet, eposta, sosyal medya ve akıllı telefon hemen her işletmenin vazgeçilmez araçları arasında yerini aldı. Geçmişte basit yol ve araçlarla kâr edebilen işletme bugün yeni teknolojilerle kârlılık problemi yaşanıyorsa yıllanmış, geleneksel işletme kültürünün ve iş yapma biçiminin ‘elden geçmesi’ gerekiyor demektir.
Küçük işletme, onu kuran girişimcinin çok sevdiği küçük bebeği gibidir. Ona asla olumsuzluklar yakıştırmak istemez. Bu nedenle kendi ‘küçük işletmesinin bilançosundaki kâr(sızlık) satırını’ görmekte zorlanır. Kimi zaman da görmek istemez. Bu inatçı körlüğün arkasında çoğu zaman daha kuruluş aşamasında mevcut olan iş ve işletme kültürü konusundaki eksiklik ve zafiyet yer alır. Girişimci yapacağı iş konusunda ‘teknik bilgiye’ sahip olmanın bir işletmeyi yürütmek için yeterli olduğunu kabul ettiğinden ve zaman içinde de kendini bu konuda yetiştirme ihtiyacı duymadığından sözü edilen türde bir ‘işletme körlüğü’ içine düşer.
Pek çok küçük işletme henüz kurulduğunda girişimciyi memnun eden kâr oranına sahiptir. Ama işlerin başlangıçta yolunda (kârlı) gitmesi, hızlı değişen bir dünyada bu durumun çok uzun süre aynı şekilde gideceğini garanti etmez. İşletmenin değişen müşterinin ve pazarın taleplerine bağlı olarak –kârlı bölgede kalabilmek için – işletme kültüründe ve iş modelinde değişime gitmesi gerekir.
Kârsızlık problemi ile karşılaşan küçük işletmenin durumu ile ilgili olarak neler söyleyebiliriz? Yukarıda sözü edildiği gibi –pek çok başka iş ve işletme problemine benzer şekilde– kârsızlık sorununun nedenlerinden birisi bu konuda yeterli bilgi ve deneyimle donanmamış olmaktır. Bu nedenle girişimcinin henüz küçük işletmenin kuruluş aşamasında ileride yaşayabileceği kârsızlık ve nakit akışı sorunları ve bunların muhtemel çözümleri konusunda bilgi sahibi olması gerekir. Böylece problemi aktif hale gelmeden yakalamak ve onu yaratan kaynağı ortadan kaldırmak veya bir çözüm bulup uygulamak mümkün olur. Böylece kâr modelindeki sorunları önceden fark eden ve değiştirmeyi gündemine alan, öngörülü girişimciler ve küçük işletme sahipleri gerçekten var mıdır?
Kârlı bir işin sahibi olan akıllı küçük girişimci öncelikle bu konumunu korumak ister. Bu amaçla yeni kazanç ve kâr alanlarını arar, araştırır. Mevcut durumuna takılmayıp kendi sektöründe veya komşu sektörlerde; yerel, bölgesel, ulusal ya da küresel alanlarda gelişen yeni yönelimleri izlemeye özen gösterir. Küçük işletmesini her açıdan yalın tutmaya çabalar. Mümkün olan ölçülerde net kazancını çoğaltmaya çalışır. Bir küçük işletmenin ‘işler yolunda giderken’, yani kârlılık satırında tatmin edici bir değere sahipken bile değişim ihtiyaçlarını dikkatle izlemesi gerekir. Bu süreçte işletmenin emek ile teknoloji arasındaki dengeyi teknolojik tercihler yaparak yeni duruma ayar etmesi beklenir. Buna pazardaki değişimlere uygun ürün, hizmet, iş modeli iyileştirmelerini de eklersek küçük işletme pazardaki rekabetçilik özelliğini koruyup sürdürür.
Geçmişte iş dünyasında değişimin daha yavaş görüldüğü dönemler vardı. Ürünler, hizmetler ve iş yapış biçimleri sıklıkla değişmiyordu. Bu türden durağan bir çağda küçük işletmelerin de kendilerini değiştirip dönüştürmek için zorunlulukları da yoktu. Artık değişim iş dünyasının ayrılmaz bir özelliğidir. Bu nedenle girişimciler ve iş sahipleri bu hızlı değişim olgusunu benimsemek ve iş yaşamlarında kaçınılmaz biçimde buna uygun davranmak zorundalar. Ama farklı nedenlerle değişim olgusunu içselleştirmeyip farklı davranmayı tercih eden küçük işletme sahipleri de var.
