Li & Fung
Gürcan Banger
IBM, Sony, Nike, Samsung, Coca Cola ya da McDonalds gibi firma ve markaları ezbere biliriz. Muhtemelen (sadece Türkiye’de değil, dünyada da) Li & Fung adını duyan pek azdır. Yıllık geliri 14 milyar ABD doları olan bu kuruluşu tanımak, küresel çağda iş yapmanın boyutlarını anlatması bakımından anlamlıdır.
Li & Fung Limited
Li & Fung Limited, Hong Kong’ta kurulmuş bir küresel ticaret grubudur. Yüksek hacimde zaman duyarlı (örneğin sezonluk) tüketici ürünleri tedariki yapar. İş hacminin üçte ikisi, giysi esaslı konfeksiyondan oluşur. Bundan başka güzellik ve sağlık ürünleri, moda aksesuarları, mefruşat, hediyelik eşya, el sanatı ürünleri, promosyon malzemeleri, oyuncaklar, spor ve seyahat ürünleri de Li & Fung’un iştigal alanı içinde yer alır.
Şirketin gerçek işi, tedarik zinciri sağlayıcılığı ve yöneticiliğidir. Basit olarak söylersek; kendisine istediğiniz ürünü söylersiniz; o da size bunun kaça mal olacağını söyler. Kendisi üretmez; ilgili malı üretecek kuruluşları ve ilişkileri bulur; kendisinden istenen ürünün size sağlam ve kaliteli biçimde ulaştırılmasını sağlar. Bu nedenle şirketin en güçlü yanı, çok sayıda üretici ve ülke ile kurmuş olduğu ilişkilerdir. Li & Fung, bir tedarik zinciri yöneticisi olarak ürün tasarımı ve geliştirilmesi, malzeme ve fabrika sağlanması, üretimin planlanması ve yönetilmesi, kalite güvencesi, ihracat belgelendirilmesi ve nakliye konsolidasyonu sağlar.
Şirketin Tarihçesi
Yüz yılı devirmiş olan Li & Fung, 1906 yılında Çin’de Guangdong Eyaleti’nin (eskiden Kanton olarak bilinen) Guangzhou kentinde Fung Pak-liu ve ortağı Li tarafından kurulmuş. Şirketin hikâyesi anlatılırken, ilk kuruluş sermayesinin Fung Pak-liu’nun İngilizce dersi vererek biriktirdiği para olduğu söylenir. Bir ihracat firması olarak kurulan Li & Fung, önceleri ABD’ye porselen, havai fişek, yeşim taşından elişi ürünler ve ipek satmakta imiş.
Firma, 1937 yılında Hong Kong’a taşınmış. Böylece bir İngiliz sömürgesi olan Hong Kong’tan yola çıkan okyanus ötesi seyahat yapan gemilerden (transatlantiklerden) yararlanma olanağı doğmuş. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Çin’in kapılarını dünya ticaretine kapatması ile Li & Fung, tekrar Hong Kong’ta üretilen malların ihraç edildiği bir firmaya dönüşmüş.
Daha sonraki yıllarda kurucu Fung Pak-liu’nun oğlu Fung Hon-chu şirketin yönetimini sürdürmüş. Günümüzde Victor ve William Fung kardeşler, dedelerinin kurduğu şirketi yönetiyorlar. Li & Fung, bugün kurulduğu günlerden çok farklı boyutlara erişmiş durumda.
Sanal Tedarik Zinciri
Li & Fung’un ilginç iş modelini, yaratıcılık ve kurumsallaşma danışmanı olan Peter Fisk’in (“İş Dehası” kitabından) anlatımı ile sürdürelim: “Londra, Paris, Sydney, New York. Dünyanın büyük şehirlerinden herhangi birinde alışveriş merkezine gidin. Göreceğiniz mağaza ve markaların yüzde 30 ila 40’ı şirketlerinin başarısı için Li & Fung’a güvenmektedir.”
“Li & Fung, dünyanın lider sanal tedarik zinciridir. Fikir ve ilişkilerin başarı için tek şey olduğu bir dünyada bu Hong Kong kökenli şirket geri kalan her şeyi halledebilir. Siz yeni moda koleksiyonunuzu hayal edin ve Li & Fung sizin için kaynak, üretim, dağıtım, alım satım ve doğrudan satış ekibi gibi süreçleri çözsün.”
“… Ancak, Li & Fung, markalanmak üzere kıyafetler üreten devasa bir Asya fabrikası değil. O da zeki, çağdaş ve görünmez bir şirket. Li & Fung, sizin için tedarik ağınızı yöneten, en iyi kaynak maddelerinizi sağlayan, doğru üreticileri bulan, kalite garantileyen, en etkili dağıtımcıları bulan ve sizin markanız için ürünleri ambalajlayan bir şirkettir.”
2000 yılından bu yana Li & Fung Grubu’nda olan Bruce Rockowitz günümüzde CEO olarak görev yapıyor. Victor ve William Fung kardeşlerle Rockowitz’in yönetiminde Li & Fung kendini katlayarak büyümeye devam ediyor. “2007 ylında Hong Kong’ta düzenlenen Wharton Mezunları Forumu’nda konuşan CEO Bruce Rockowitz ‘işletme okullarında; rakamlar yükseldikçe büyüme oranının düştüğünü öğrenirsiniz ama biz bunun tam tersini gerçekleştirdik’ dedi. Li & Fung’a 2000 yılında katılan Rockowitz olağanüstü büyümenin sebebini ‘aktif girişimcilik’, güçlü planlama ve yeni üretim dünyası hakkında net bir vizyona sahip olmak olarak görüyor.”
“Bununla birlikte Li & Fung’un çevikliği, kendini sürekli olarak yenilemesi, müşteri taleplerini karşılamaya odaklanmış iş yapısı ve rekabetin önünde olmasının da önemini ekliyor. ‘Her üç yılda bir önemli bir değişim geçiriyoruz. Neleri daha iyi veya daha farklı yapabileceğimizi düşünmek için çok zaman harcıyoruz. Şirketlerin nasıl gelişeceğine nerede yükseleceklerine ve kimin zorlanacağına dair senaryolar üretiyoruz ve geleceğe sıçrıyoruz ve şirketimizin nasıl daha ileriye ve hızla gelişebileceğini inceliyoruz.’ “
Günümüzde Li & Fung
Günümüzde Li & Fung’un merkezi Hong Kong’ta… 40’ın üstünde ülkede 70 dolayında ofisle malların üretimini koordine ediyor. Düşük maliyet gerekliliği nedeniyle üretimin ciddi bir bölümü Asya ülkelerinde odaklanmış durumda. Diğer yandan hızlı hareket ve lojistik sorunlarını aşmak üzere Akdeniz, Doğu Avrupa ve Orta Amerika ülkelerinde de üretim yaptırdıkları ülke ve şirketler var.
Fabrika sahibi olmak yerine ilişki sahibi olmayı tercih eden Li & Fung’un 1998’deki iş ortağı (tedarikçi) sayısı 7500 idi. ABD ve Avrupa’ya servis vermek üzere ilişki kurduğu tedarikçi firmaların yer aldığı ülkeler arasında ABD için Meksika, Honduras, Guatemala’yı, Avrupa için Mısır, Tunus ve Türkiye’yi sayabiliriz.
Yukarıda sözünü ettiğim üzere yıllık geliri 14 milyar ABD dolarına ulaşmış olan Li & Fung bünyesinde dünya ölçeğinde 15.000 kişi çalışıyor. Li & Fung, günümüz iş dünyasındaki sanallaşma sürecinin sadece bilişim, İnternet ve medya alanında olmadığını, ilişkilerin (ilişki yönetiminin) ne denli önemli hale geldiğini anlatan seçkin bir örnektir.