Tanımadığım Bir Kent Hakkında Yazı
Gürcan Banger
Facebook’ta paylaş
Twitter’da paylaş
Duygu Güncesi
Facebook’ta izle
Twitter’da izle
Bir kent hakkında yazılar, genelde yapılan bir seyahat sonrası kaleme alınır. Anıtların, binaların, sokak mobilyalarının ya da iklimin güzelliğinden söz edilir. İnsanların sevecenliği ya da resmiliğinden dem vurulur. İlk bakışta gözlenen zenginlik ya da yoksulluk dile getirilir. Bu tür gezi yazılarında fotoğraf makinesinin hedefinde veya kalemin odağında gözle görünen kültür vardır. Belki sokak tabelalarındaki ya da binaların isimlendirilmesindeki kültürel ipuçları dikkati çeker. Ama çoğu zaman o yazılar bir kentin ruhunu oluşturan kültürü göz ardı eder.
Dublin
Dublin’e hiç gitmedim. Bir vesile olur da gider miyim, doğrusu bilmiyorum. Ama hakkında yazı yazmak istediğim kentlerden birisi olarak beni heyecanlandırıyor. “Neden Dublin?” sorusunun cevabı aşağıda vereceğim bazı bilgilerden anlaşılacaktır, kanaatindeyim.
Dublin, İrlanda’nın başkenti ve nüfus olarak en kalabalık şehri… Kent merkezinde 530 bin dolayında insan yaşıyor. 115 km2 olan kent yüzölçümünde kilometrekareye yaklaşık 4.600 kişi düşüyor. Kentte tarih öncesi çağlardan beri yaşam olduğu ifade ediliyor. Diğer yandan burada ilk yerleşimin MS 140 civarında olduğuna dair Mısırlı astronom ve tarihçi Ptoleme’nin tarih notları var. Kent, Orta Çağ’ın, Erken Modern Çağ’ın, Geç Modern Çağ’ın ve çağdaş dönemin izlerini taşıyor. Tarihi ve kültürel yapılarla anıtlar özenle korunmuş. Araştırıp okuduklarımdan edindiklerime göre; kentin pek çok noktasında tarihin, geleneğin ve kültürün izlerini görmek mümkün.
Dublin Bölgesi, İrlanda’nın ekonomik merkezi… 2009 yılında satınalma gücü açısından Dünyanın en zengin dördüncü kenti olarak listelenmiş. Kişisel gelir açısından ise Dünyada onuncu sırada yer almış. Günümüzde Avrupa Birliği’nin en pahalı onüçüncü şehri olarak belirtiliyor. Dünyada ise pahalılık listesinde ellisekizinci sırada yer alıyor. 2005 yılı istatistiklerine göre 800 bin kişilik çalışan nüfusun 600 bini (yüzde 75) hizmetler, 200 bini (yüzde 25) ise sanayi sektörlerinde yer alıyor.
Neden Dublin?
Gezip görmediğim bir şehir olsa da Dublin’i yazmamın nedeni yukarıdaki nitelikler değil. Bir kentin sağlam zemine oturmuş olması açısından uzunca bir tarihe sahip olması bir kültür oluşumuna işaret ediyor. Hiç kuşkusuz; kentin “kopya olmayan” geleneği ve kültürü, o yerleşimin başka insanların ilgisini çekmesi açısından önemli… Kentin ekonomik zenginliği ve iş dünyasının özellikleri de bize önemli ipuçları veriyor.
Ama yaşadığım kentte olmasını istediklerim açısından Dublin, çok seçkin sanatsal, estetik ve edebi değerlere sahip… Yaşadığımız kentte bugün için bu değerlerin varlığına ve sürdürülebilirliğine yeterince önem vermemiş olabiliriz; ama gene de estetik olana dönmek için şu an, hiçbir zaman geç olmayacaktır.
Dublin’in özellikle edebiyat açısından ünlenmiş bir tarihi var. Bu tarihin oluşumuna katkı yapanlar arasında Nobel ödüllü edebiyatçılar başı çekiyor: Şair ve oyun yazarı William Butler Yeats (1865-1939); London School of Economics (Londra İktisat Okulu) kurucularından ve oyun yazarı George Bernard Shaw (1856-1950); avangart romancı, oyun yazarı, şair ve tiyatro yönetmeni Samuel Beckett (1906-1989). Aynı bağlamda İrlandalı yazar ve şair Oscar Wilde’ı (1854-1900), Güliver’in Seyahatleri’nin yazarı Jonathan Swift’i (1667-1745) ve Drakula’nın yaratıcısı romancı ve kısa öykü yazarı Bram Stoker’ı (1847-1912) anmamız gerekir. Onlar Dublin’in ve İrlanda’nın edebi ve kültürel tarihini yazanlar arasında yer aldılar.
Edebiyat çerçevesinde yaratıları açısından J. M. Synge, Sean O’Casey, Brendan Behan, Meave Binchy ve Roddy Doyle çoktan Dublin’in sınırlarını aşıp Dünyaya ulaştılar. Ulysses isimli romanıyla “Yeni Roman” ekolünün yaratıcılarından yazar ve şair James Joyce (1882-1941) ise başarılı çalışmalarıyla pek çok kurmaca yazarı ile meraklısının düşlerini süslüyor.
Kültür, sanat ve edebiyat adına Dublin’de bu saydıklarımdan çok daha fazlası var. Pek çok tiyatro, kütüphane ve edebiyat müzesine sahip olan Dublin, 2010 Temmuzunda UNESCO tarafından “Edebiyat Kenti” seçildi. Ne diyelim? Darısı, yaşadığımız kentin başına… Ama tüketici olmanın ötesine geçip, yapacak çok iş var.
Dublin’in bir motto’su (temel sloganı) var: “Yurttaşların bağlılığı, kentin mutluluğudur.” Yaşadığınız kentin motto’su var mı?
