Sanal Takım Geliştirmek
Gürcan Banger
KOBİ, ölçeği nedeniyle beceri ve yetenek sıkıntısı yaşar. Ama kaynakları kısıtlı olduğu için bunlara sahip olan insan kaynağını kendi örgütsel yapısı içinde barındıramaz. Çünkü insan kaynağı altyapısını artırma girişimi yükselen işgücü maliyetlerine neden olacaktır. Diğer yandan günümüz iş dünyası dünyanın farklı noktaları ile ilişki ve iletişim kurmayı gerektiriyor. Dünyanın her köşesinde KOBİ’yi yakından ilgilendirecek toplantı benzeri etkinlikler gerçekleşiyor. Bir KOBİ için bunların her birine erişim sağlamak da yeni bir maliyet kalemi anlamına gelir. Buna karşılık biteviye geliştirilen bilişim, iletişim ve İnternet teknolojileri iş dünyasının herhangi bir noktasına sanal olarak erişme imkânı sağlıyor. Bu erişimi yapmak için kullanabileceğimiz donanım ve yazılım seçeneklerinin de büyük bir hızla artıp çeşitlenmekte olduğunu izliyoruz. Bir diğer ilginç nokta ise sanal erişimin zaman kısıtlarından bağımsız olmasıdır; iş erişimini haftanın herhangi bir gününde ve günün herhangi bir saatinde gerçekleştirmek mümkün hale geldi.
Eskiden çalışanların iş ile aynı fiziksel mekânda bulunmalarını gerektiren şartlar vardı. Bu nedenle işin (işletmenin) bulunduğu bölgedeki yaşam olanakları (ve kişisel yaşamla ilgili diğer konular) çalışanların dikkate aldıkları kriterlerden birisi olarak öne çıkıyordu. Günümüzde bireyler yaşamlarını nerede sürdürmek istediklerine, nerede ve ne zaman çalışmayı arzu ettiklerine dair kararlar veriyorlar. Keza; sadece iş için oluştukları yaşam şartlarından uzaklaşmada da daha az istekli oluyorlar. Yeni teknolojiler sayesinde sürekli olarak iş (işletme) ile aynı fiziksel ortamda bulunma gereği kısmen ortadan kalktı. İş süreçlerinde otomasyon kullanımının artışı ile birlikte bu eğilimin yaygınlaştığını izleyeceğiz. Sanallık ve otomasyon teknolojileri bu tür tercihler karşısında da yeni fırsatlar yaratıyor.
Sanallık ve sanal takım çalışması konusuna kazandırdıkları açısından bakalım. Öncelikle sanal takım çalışma yerinden ve zamandan bağımsız olarak yararlı yeteneklere ve yaratıcı zihinlere erişim ve onlardan faydalanma olanakları yaratır. Ayrıca sanal takım çalışması sayesinde daha yüksek katma değere yönelik buluş ve yeniliklerin daha hızlı ve daha düşük maliyetli gerçekleşmesi her boydan işletme için daha mümkün hale gelir. Yukarıda sözü edildiği gibi bazı seyahatler, ziyaretler ve etkinliklere katılımı sanallaştırarak para ve zaman tasarrufu yapılmasına imkân verir. Diğer yandan sanallığın fiziksel sınırları kaldırması nedeniyle işletme içinde ve dışında yeni ve çeşitlenmiş çalışma ilişkilerinden yararlanma olanakları ortaya çıkar. İşletmedeki takımların üyeleri için yeni öğrenme ortamları yaratılmasına vesile olur. Sonuç olarak; sanal takım olgusunu içeren yeni iş modelleri sayesinde geleneksel işletmenin güce dayalı, katı, hiyerarşik örgütsel yapısı yerini daha esnek, çevik ve ağ yapılarının daha etkili ve verimli olduğu yenisine bırakır.
Sanal takım olgusunu tanımlarken takım, sanallık, ‘uzakta, ama birlikte’ ve teknoloji gibi kavramları birbirine eklemleyerek bir tanım oluşturmaya çalıştık. Bu bileşenlerden herhangi birini abartmak yanlış algılamak yol açabilir. Örneğin sanal takımların eskiden beri bilinen, ama sadece birbirlerinden uzak yerlerde konumlanan kişilerin meydana getirdiği topluluklar olduğu düşüncesi resmin sadece bir bölümünü anlatır. Sanal takım aynı zamanda yeni bir iş modeli ve çalışma biçimi anlamına gelir.
Bir diğer yanlış yaklaşım sanal takımı teknolojik donanım üzerine iletişim kuran topluluk olarak algılamaktır. Sanal takım işleyişinde teknolojinin önemli bir yeri var. Hatta Nesnelerin İnterneti ve endüstriyel internet gibi yaklaşımlarla birlikte teknolojinin ağırlığı artacak. Fakat sanal takım çalışmasının başarısı esin veren takım liderliğinden, karşılıklı güvenin geliştirilmesinden, uygun becerilerinden oluşup zenginleştirilmesinden, katılım ile sorumluluğun oluşturulmasından kaynaklanır. Bir diğer yanlış ise sanal takımın başarılı olmasının bu takımda yer alan üyelerin ‘en iyilerden’ oluşması düşüncesidir. Hâlbuki sanal takımın nitelikli kişilerden oluşturulması başarıyı garantilemez; çalışmanın ve sonuçların başarısız olması için çok fazla neden ve örnek geliştirilebilir. Sanal takım başarısı; planlama, proje yönetimi, liderlik, işbirliği gibi konularda başarılı olmayı gerektirir.
