Ür-Ge Nasıl Yapılır? – 2
Gürcan Banger
Sistemli biçimde gerçekleştirilen ürün veya hizmet geliştirme (ür-ge) süreci, aralarında ‘kapı veya geçit’ adı verilen kontrol noktaları bulunan altı aşamadan oluşur: Fikrin bulunması, kapsamın belirlenmesi, işin kurgulanması, geliştirme, sınama ve doğrulama, pazara sunuş. Ür-ge hazırlık çalışmasında bu aşamaların her biri için çıktılar açık biçimde belirlenir. Böylece her aşamanın sonunda elde edilmesi beklenen çıktılar açıklıkla bilinir. Her aşamanın sonunda yer alan ‘kapı (kontrol noktası)’, geliştirme sürecine devam edilip edilmeyeceği veya iyileştirme yapmanın gerekip gerekmediği konusunda bir karar yeri ve zamanıdır.
“Fikrin bulunması” aşamasında pazardaki fırsatların tanınması ve bunlara ilişkin fikirler üretilmesi hedeflenir. Bu aşamada çoğu zaman iyi bilinen ve sonuç vermeye uygun bazı düşünme teknikleri ve fikir oluşturma yöntemleri kullanılır, ama önemli olan konu imkân dâhilindeki tüm fikir kaynaklarına erişilmesidir.
“Kapsamın belirlenmesi” aşamasında ür-ge projesiyle ilgili ilk çalışmalar yapılır ve bir proje oluşturulur. Bu aşamada ilk başarılması gereken hedef, projenin teknik ve pazara ilişkin yetenek gereklerinin belirlenmesidir. Bu aşama çoğunlukla bir masa başı çalışmasıdır. Pazara, teknik gereklere ve iş şartlarına ilişkin ilk değerlendirmeler yapılır.
“İşin kurgulanması” aşaması ayrıntılara girilen bir ür-ge bileşenidir. Bu aşamada ayrıntılı pazar analizi, müşteri ihtiyaçlarının saptanması, müşterinin sesinin sürece katılımının sağlanması için çalışmalar, rekabete ilişkin kıyaslamalar, kavram sınaması, ayrıntılı teknik değerlendirme, mevcut ve erişilebilir kaynakların değerlendirilmesi ile finansal analiz ve iş analizi yapılır. (Kavram sınaması ürün pazara sürülmeden önce nitel ve nicel yöntemler kullanılarak, ürün fikri karşısında müşterilerin tepkisini değerlendirmek üzere yapılan bir sınamadır.) Bu detaylı aşamanın sonunda bir ürün, bir iş doğrulaması ve sonraki aşamalar için bir ayrıntılı eylem elde edilir.
“Geliştirme” aşaması yeni ürünün gerçek tasarımını ve geliştirme sürecini içerir. Bu aşamada ürüne ilişkin hem geliştirme planı hem de ürünün fiziksel geliştirmesi gerçekleştirilir. Laboratuvar sınamaları, işletme içinde yapılan testler ve alfa testleri yapılarak ürünün denetlenmiş ortamda gerekli şartları yerine getirip getirmediği güvence altına alınır. (Alfa testi, bitirilme aşamasına yaklaşılmış olan bir ürün için yapılan sınamadır. Son müşteriler tarafından yapılan bu test sonucunda ürün üzerinde küçük değişiklikler yapılabilir.) Bu aşamanın çıktısı; müşteri tarafından kısmen test edilmiş, alfa testini geçmiş, prototip halini almış olan üründür.
“Sınama ve doğrulama”; geliştirilmeye çalışılan aday ürünün, onun pazarlamasının ve imalatının sınanıp doğrulandığı aşamadır. Bu çalışmada ürünün bir bütün olarak yaşama yeteneği incelenir. Bu amaçla müşteri sınamaları, beta testleri ve alanda ürün denemeleri yapılır. (Beta testi, ürünün tamamlanması ve zorunlu testleri yapıldıktan sonra, pazara sunmadan önce hatalar veya problemleri belirlemek üzere yapılan testlerdir; ürünün son kullanıcıları tarafından gerçekleştirilir.) Bu aşamada tam olarak pazara sunulmadan önce, sınırlı sayıda üretilmiş olan ürün bir test pazarı şartlarında sunularak geri bildirimler alınır. Sınırlı sayıda pazara sunulan ürün “deneme ürünü” olarak da isimlendirilir.
“Pazara sunuş” aşaması, ürünün tam olarak ticarileştirilmesini ifade eder. Satış ve satış geliştirme sürecinin tüm adımlarıyla birlikte ürün pazara sunulur. Pazarda satışın nasıl yol aldığı ve ürünün müşteri tarafından nasıl karşılandığı konusunda veri toplanır. Gereken durumlarda ürün iyileştirilmesi yoluna gidilir. Ürün iyileştirmesi pazar ve müşteri şartları ve değişimi dikkate alınarak sürekli uygulanan bir yaklaşımdır.
