Yalın Düşünce ve Gemba Yürümek
Gürcan Banger
Son yıllarda gelişmiş ülkelerde, iş kültürü konusunda çok sayıda yayın üretilir oldu. Pazarlama, yönetim ve üretim yöntem ve tekniklerinin başı çektiği literatür patlamasını ne yazı ki yeterince yakından ve derinlemesine yaşayamıyoruz. Yaklaşık 100 yıllık iş kültürü olan toplumumuz, gelişmeleri yayınevlerinin ve çevirmenlerin ‘tercihlerine’ kalmış biçimde izleyebiliyor. Yenilikçi yerli kaynak üretimi ise son derece temposuz ve düzensiz biçimde ilerliyor. Bunun devletten özel sektöre, akademik kuruluşlardan özel işletmelere kadar yayılan değişik nedenleri var.
Çığ gibi büyüyen iş kültürü, işletmelerin yaşamına çok sayıda farklı sözcük, kavram, yöntem ve tekniğin doluşmasına neden oldu. İşletmeler ya karmaşa içinden kendilerine kazandıracak olanları bulmaya çalışıyor ya da gelişimin tamamına boş vererek kendi bildikleri geleneksel usullerle yürüyorlar. Yeniliğe ve katma değerli değişime karşı kayıtsız, özensiz ve saygısız davrananlar arasında büyükten küçüğe her türlüsü var.
Gemba Yürüyüşü
İş gelişimi konusundaki kavramsal ve dilsel karmaşa, bu konuda çalışanların bir bölümünü ister istemez; ama haklı olarak daha yalın ve kolay kullanımlı yollar aramaya yönlendiriyor. İş süreçlerinin iyileştirilmesi, atık ve israfın azaltılması ve katma değerin yükseltilmesi arayışında bu türden yalın ve kolay anlaşılır tekniklerden birisi (yalın düşünce felsefesinin bir unsuru olan) Gemba Yürüyüşü’dür.
Gemba Yürüyüşü, işletmede kişisel gözlemler yapmak üzere çalışmanın yapıldığı (ilgilenilen iş vesilesi ile değerin üretildiği) yere yapılan eylemdir. Bu tekniğin amacı, gözlem yapılan yerde bulunanlar nedeniyle birilerini suçlamak değildir. Amaç, hedeflenilen konuyu yerinde incelemek, iyileştirme fırsatlarını bulmaktır. Yürüme eylemi suçlama ve cezalandırma mantığı ile yapılırsa o noktada çalışanlar içe kapanarak yeterli ve doğru gözlem yapılmasına yardımcı olmazlar. Bu tekniği geliştirenler, hedef noktaya yapılan yürüme ve ziyaret eyleminin saygı ve anlayış çerçevesinde yapılması gerektiğini vurguluyorlar.
Gemba Yürüyüşü sırasında gözlemler yapılır, bulgular not alınır; ama o anda iyileştirme veya değiştirme girişiminde bulunulmaz. Gidilen noktada çalışanların fikir ve görüşlerinin edinilmesine özel önem verilir. Aslında bu yürüyüşün gerçek nihai amacı, orada (örneğin o tezgâhın başında) çalışanların iyileştirme cesaret ve becerilerinin geliştirilmesidir. Tekniğin etkili olması için üretim alanında yer alan gözetmen ve çalışanların ne yapılmak istendiği konusunda açıklıkla bilgilendirilmesi vazgeçilmezdir. Kuşkusuz; her iş sürecine uygulanabilecek olan Gemba Yürüyüşü tekniği, (örneğin üretim alanına ilişkin sorunların) masa başında çözülemeyeceği varsayımını daha baştan yapar. Japonya’da “Genchi Genbutsu” adı verilen tekniğin bir benzeri Batıda “Yürüyerek Yönetim” şeklinde geliştirilmiştir.
Yalın Düşünce
Gemba Yürüyüşü, yalın düşünce yaklaşımının en değerli araçlarından birisidir. Bu nedenle (özellikle yalın üretimi yerleştirmeye çalışan işletmelerde) akış fikrini ön plana alan bu felsefenin özüne uygun olarak değerlendirilmesi daha uygun olur. Örneğin bir üretim hattı söz konusu ise; önce hangi konunun (sorunun veya çözüm arayışının) inceleneceğine karar verilir. Karışıklık ve dağılma yaratmamak için gözlenecek temanın ikiden fazla olmaması tercih edilir. Hat boyunca yürüyüşün (yalın üretim felsefesinin ‘çekiş’ mantığına uygun olarak) sondan başa doğru yapılması gerekir. Yürüyüşü yapacak olan kişi veya takımın niteliğine ve yönetsel düzeyine göre takvim günlük, haftalık veya aylık olabilir. Ama her durumda günlük yürüyüşü yapacak kişi(ler) bulunmalıdır.
Özetleyelim. Her Gemba Yürüyüşü için bir tema seçilir. İşin sorumlularına gözlemler konusunda sorular sorulur. Aktif dinleme yapılır. Yürüyüşte öğrenilenler, yapılan gözlemler ve edinilen bilgiler paylaşılır. İşin arkası takip edilir.
